2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં વર્ગ (Class) આધારીત વયજૂથ અને જ્ઞાતિ સમૂહોની વોટિંગ પેટર્ન, મધ્યમ વર્ગની રહી હતી મહત્વની ભૂમિકા

2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં મધ્યમ વર્ગનું વધતું કદ અને તેમના મહત્વની એક આગવી ભૂમિકા હતી. આ વાત ક્લાસ વોટિંગ  ઈન ધ 2014 લોકસભા ઈલેક્શન્સ નામથી પ્રકાશિત થયેલા ઈ. શ્રીધરનના એક રિસર્ચ પેપરથી સામે આવી છે. નેશનલ ઈલેક્શન સ્ટડી-2004 અને 2014ના આધારે 2009માં 41 ટકા ગરીબ વર્ગ 2014માં 19 ટકાના ઘટાડા સાથે 20 ટકાએ પહોંચ્યો હતો. જ્યારે નિમ્ન મધ્યમ વર્ગ 2009 અને 2014માં 33 ટકા જ રહ્યો હતો અને તેમા કોઈ ફેરફાર જોવા મળ્યો ન હતો. જ્યારે મધ્યમ વર્ગ 2009માં 20 ટકામાંથી 16 ટકાના વધારા સાથે 2014માં 36 ટકા પર પહોંચ્યો હતો. જ્યારે ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગ 2009માં છ ટકામાંથી પાંચ ટકાના વધારા સાથે 2014માં 11 ટકાએ પહોંચ્યો હતો.

વર્ગ આધારીત વસ્તી પ્રમાણ

વર્ગ            2009                  2014           વધ/ઘટ

ગરીબ          41%                    20%                      - 19%

નિમ્ન           33%                   33%                      ------     

મધ્યમ         20%                   36%                      16 %

ઉચ્ચ           06%                   11%                        05%

(એનઈએસ 2014, 2009)

વર્ગ આધારીત વોટર્સનું વોટિંગ

2009માં ગરીબ વર્ગમાંથી 57 ટકા અને 2014માં ત્રણ ટકાના વધારા સાથે આ વર્ગમાંથી 60 ટકા વોટિંગ થયું હતું. જ્યારે નિમ્ન મધ્યમ વર્ગમાં 2009ના 59 ટકામાં 9 ટકાના વધારા સાથે 68 ટકા વોટિંગ થયું હતું. મધ્યમ વર્ગમાં 2009માં 60 ટકા વોટિંગમાં નવ ટકાના વદારા સાથે 2014માં 69 ટકા વોટિંગ નોંધાયું હતું. તો ઉચ્ચ - મધ્યમ વર્ગમાં 2009ના 57 ટકા વોટિંગમાં 10 ટકાના વધારા સાથે 2014માં 67 ટકા વોટિંગ થયું હતું. જ્યારે 2009માં 58 ટકાના કુલ વોટિંગમાં નવ ટકાના વધારા સાથે 2014માં 67 ટકા વોટિંગ થયું હતું.

વર્ગ આધારીત વોટર્સનું વોટિંગ

વર્ગ                    2009                  2014                     વધ/ઘટ

ગરીબ                  57%                   60%                      03%

નિમ્ન                   59%                   68%                      09%       

મધ્યમ                 60%                   69%                      09%

ઉચ્ચ                   57%                   67%                      10%

કુલ                     58%                   67%                      09 %

(એનઈએસ 2014, 2009)

વર્ગ આધારીત વોટિંગ પેટર્ન

કોંગ્રેસ અને વર્ગ આધારીત વોટિંગ પેટર્ન પર એક નજર કરીએ, તો 2009માં કોંગ્રેસને ગરીબ વર્ગના 27 ટકા વોટ મળ્યા હતા અને તેમા સાત ટકાના ઘટાડા સાથે 2014માં તેને 20 ટકા વોટ મળ્યા હતા. જ્યારે નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના 2009માં કોંગ્રેસને 29 ટકા વોટ મળ્યા હતા અને તેમા 2014માં દશ ટકાના ઘટાડા સાથે 19 ટકા વોટ કોંગ્રેસને મળ્યા હતા. જ્યારે મધ્યમ વર્ગના 2009માં 29 ટકા વોટમાં નવ ટકાના ઘટાડા સાથે 201માં કોંગ્રેસને 20 ટકા વોટ મળ્યા હતા. જ્યારે ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગના 2009માં મળેલા 29 ટકા વોટમાં 12 ટકાના ઘટાડા સાથે 2014માં કોંગ્રેસને 17 ટકા વોટ મળ્યા હતા. 2009માં કોંગ્રેસને કુલ 29 ટકા વોટ મળ્યા હતા અને તેમા દશ ટકાના ઘટાડા સાથે 2014માં તેને માત્ર 19 ટકા વોટ મળ્યા હતા. જેને કારણે કોંગ્રેસ 44 બેઠકો પર જ થંભી ગઈ હતી.

કોંગ્રેસ 

ક્લાસ                  2009                  2014                     વધ/ઘટ

ગરીબ                  27%                   20%                      - 7 %    

નિમ્ન                   29%                   19%                       -10%

મધ્યમ                 29%                   20%                      -9%

ઉચ્ચ                   29%                   17%                       - 12%

કુલ                     29%                   19%                       - 10%    

Source: CSDS Data Unit, Delhi

વર્ગ આધારીત વોટિંગ પેટર્ન

2009માં ભાજપને ગરીબ વર્ગના 16 ટકા વોટ મળ્યા હતા અને તેમા આઠ ટકાના વધારા સાથે 2014માં 24 ટકા વોટ પ્રાપ્ત કરવામાં તેને સફળતા મળી હતી. નિમ્ન મધ્યમ વર્ગમાં 2009માં મળેલા 19 ટકા વોટમાં 12 ટકાના ધરખમ વધારા સાથે ભાજપને 2014માં 31 ટકા વોટ મળ્યા હતા. જ્યારે મધ્યમ વર્ગમાં 2009માં 22 ટકા વોટમાં 10 ટકાના વધારા સાથે ભાજપને 2014માં 32 ટકા વોટ મળ્યા હતા. તો ઉચ્ચ-મધ્યમ વર્ગમાં ભાજપને 2009માં મળેલા 25 ટકા વોટમાં 13 ટકાના વધારા સાથે 38 ટકા વોટ મળ્યા હતા.

ભાજપ

ક્લાસ                  2009                  2014                     વધ/ઘટ               

ગરીબ                  16%                    24%                      8 %

નિમ્ન                   19%                    31%                       12%

મધ્યમ                 22%                   32%                      10%       

ઉચ્ચ                   25%                   38%                      13%

કુલ                     19%                    31%                       12%

Source: CSDS Data Unit, Delhi

વર્ગ આધારીત વોટિંગ પેટર્ન :  ગ્રામ્ય ક્ષેત્રની વોટિંગ પેટર્ન

ગ્રામ્ય ક્ષેત્રોમાં 2009માં ગરીબોએ 58 ટકા અને 2014માં પાંચ ટકાના વધારા સાથે 63 ટકા વોટિંગ કર્યું હતું. નિમ્ન મધ્યમ વર્ગે 2009માં ગ્રામ્ય ક્ષેત્રોમાં 60 ટકા અને 2014માં દશ ટકાના વધારા સાથે 70 ટકા વોટિંગ કર્યું હતું. જ્યારે મધ્યમ વર્ગે ગ્રામ્ય ક્ષેત્રોમાં 2009માં 61 ટકા અને દશ ટકાના વધારા સાથે 2014માં 71 ટકા વોટિંગ કર્યું હતું. ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગે 2009માં 59 ટકા અને 2014માં 12 ટકાના વધારા સાથે 71 ટકા વોટિંગ કર્યું હતું. જ્યારે 2009માં ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં 59 ટકા અને 2014માં 10 ટકાના વધારા સાથે 69 ટકા વોટિંગ થયું હતું.

ગ્રામ્ય ક્ષેત્રની વોટિંગ પેટર્ન

ક્લાસ                  2009                  2014                     વધ/ઘટ               

ગરીબ                  58%                   63%                      5%                         

નિમ્ન                   60%                   70%                      10%       

મધ્યમ                 61%                    71%                       10%       

ઉચ્ચ                   59%                   71%                       12%       

કુલ                     59%                   69%                      10%       

Source: CSDS Data Unit, Delhi

વર્ગ આધારીત વોટિંગ પેટર્ન : શહેરોની વોટિંગ પેટર્ન

ભારતના શહેરી વિસ્તારમાં 2009માં 56 ટકા અને 2014માં એક ટકાના વધારા સાથે 57 ટકા વોટિંગ ગરીબ વર્ગના મતદાતાઓએ કર્યું હતું. નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના શહેરી વિસ્તારના મતદાતાઓએ 2009માં 60 ટકા અને 2014માં ચાર ટકાના વધારા સાથે 64 ટકા વોટિંગ કર્યું હતું. મધ્યમ વર્ગે 2009માં 59 ટકા અને 201માં સાત ટકાના વધારા સાથે 66 ટકા વોટિંગ કર્યું હતું. ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગે 2009માં 53 ટકા અને 2014માં છ ટકાના વધારા સાથે 59 ટકા વોટિંગ કર્યું હતું. 2009માં ભારતના શહેરી વિસ્તારોમાં 58 ટકા અને 2014માં 5 ટકાના વધારા સાથે 63 ટકા વોટિંગ નોંધાયું હતું.

શહેરોની વોટિંગ પેટર્ન

ક્લાસ                  2009                  2014                     વધ/ઘટ               

ગરીબ                  56%                   57%                      1%

નિમ્ન                   60%                   64%                      4%

મધ્યમ                 59%                   66%                      7%

ઉચ્ચ                   53%                   59%                      6%

કુલ                     58%                   63%                      5%

Source: CSDS Data Unit, Delhi

વર્ગ આધારીત વોટિંગ પેટર્ન : મેટ્રોની વોટિંગ પેટર્ન

મેટ્રોની વોટિંગ પેટર્ન

ભારતના મેટ્રોમાં 2009માં ગરીબ વર્ગે 44 ટકા અને 2014માં છ ટકાના વધારા સાથે 50 ટકા વોટિંગ કર્યું હતું. જ્યારે નિમ્ન મધ્યમ વર્ગે 2009માં 50 ટકા અને 2014માં છ ટકાના વધારા સાથે 56 ટકા વોટિંગ કર્યું હતું. તો મધ્યમ વર્ગે 2009માં 52 ટકા અને 201માં પાંચ ટકાના વધારા સાથે 57 ટકા વોટિંગ કર્યું હતું. જ્યારે મેટ્રોમાં ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગે 2009માં 57 ટકા અને 2014માં 11 ટકાના વધારા સાથે 69 ટકા વોટિંગ કર્યું હતું. મેટ્રોમાં 2009માં 49 ટકા અને 2014માં આઠ ટકાના વધારા સાથે 57 ટકા વોટિંગ થયું હતું.

ક્લાસ                  2009                  2014                     વધ/ઘટ               

ગરીબ                  44%                   50%                      6%

નિમ્ન                   50%                   56%                      6%

મધ્યમ                 52%                   57%                      5%

ઉચ્ચ                   57%                   69%                      11%

કુલ                     49%                   57%                      8%

Source: CSDS Data Unit, Delhi

વયજૂથની વોટિંગ પેટર્ન

ગરીબ વર્ગના 18થી 22 વર્ષના 23 ટકા વોટરે કોંગ્રેસ અને 24 ટકા વોટરે ભાજપને વોટિંગ કર્યું હતું. ભાજપને આ વયજૂથમાં એક ટકો વધારે વોટ મળ્યા હતા. 23થી 25 વર્ષના વયજૂથના 24 ટકા વોટરોએ કોંગ્રેસ અને 25 ટકા વોટરોએ ભાજપને વોટ આપ્યો હતો અને આમા પણ એક ટકા વધુ વોટ ભાજપને મળ્યો હતો. 26થી 35ની વયજૂથના 19 ટકાએ કોંગ્રેસ, 27 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યો હતો અને તેમા ભાજપને આઠ ટકા વધુ વોટ મળ્યા હતા. 36થી 45 વર્ષના વયજૂથના 18 ટકાએ કોંગ્રેસ અને 24 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યો હતો અને તેમા પણ છ ટકા વોટ ભાજપને મળ્યા હતા. 45થી 55 વર્ષના વયજૂથમાં કોંગ્રેસને 19 ટકા અને ભાજપને 22 ટકા વોટ મળ્યા હતા અને તેમા પણ ભાજપને ત્રણ ટકા વધુ વોટ મળ્યા હતા. 56 કે તેથી વધુ વયજૂથના વોટરમાં 20 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી બે ટકા વધુ એટલે કે 22 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. ગરીબ વર્ગના 20 ટકાએ કોંગ્રેસ અને 24 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા અને તેમાં ભાજપને ચાર ટકા વધુ વોટ મળ્યા હતા.

ગરીબ

વયજૂથ                 કોંગ્રેસ                  ભાજપ                   વધ/ઘટ               

18-22                  23%                   24%                      1%

23-25                 24%                   25%                      1%

26-35                 19%                    27%                   8%         

36-45                 18%                    24%                      6%

46-55                 19%                    22%                      3%

56 અને વધુ           20%                   22%                      2%

કુલ                     20%                   24%                      4%

Source: CSDS Data Unit, Delhi

વયજૂથની વોટિંગ પેટર્ન

નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના વોટરોના 18થી 22ની વયજૂથમાં 18 ટકા કોંગ્રેસ, 35 ટકા ભાજપને વોટ મળ્યા હતા. 18થી 22 વર્ષના નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના 17 ટકા વધુ વોટરોએ ભાજપ પર પસંદગી ઉતારી હતી. 23થી 25 વર્ષના નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના 18 ટકા વોટરોએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 16 ટકા વધારે એટલે કે 34 ટકા વોટરોએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. 26થી 35 વર્ષની વયજૂથના 21 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 12 ટકા વધારે 33 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. 36થી 45 વર્ષના 17 ટકાએ કોંગ્રેસ  અને તેનાથી 13 ટકા વધારે એટલે કે 30 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. 46થી 55 વર્ષની વયજૂથના 21 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 10 ટકા વધુ 31 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. 56 અને તેનાથી વધુ વર્ષની વય ધરાવનારા 18 ટકા વોટરોએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી દશ ટકા વધારે એટલે કે 28 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના કુલ 19 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 12 ટકા વધારે એટલે કે 31 ટકાએ ભાજપને પસંદ કર્યું હતું.

નિમ્ન મધ્યમ વર્ગ

વયજૂથ                 કોંગ્રેસ                  ભાજપ                   વધ/ઘટ               

18-22                  18%                    35%                      17%

23-25                 18%                    34%                      16%

26-35                 21%                    33%                      12%

36-45                 17%                    30%                      13%

46-55                 21%                    31%                       10%

56 અને વધુ           18%                    28%                      10%

કુલ                     19%                    31%                       12%

Source: CSDS Data Unit, Delhi

વયજૂથની વોટિંગ પેટર્ન

મધ્યમ વર્ગના 18થી 22ની વયજૂથના 17 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 23 ટકા વધુ 40 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. 23-25ની વયજૂથના 21 ટકાએ કોંગ્રેસ તેનાથી 11 ટકા વધારે 32 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. 26-35ની વયજૂથના 19 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 14 ટકા વધારે 33 ટકાએ ભાજપને મત આપ્યા હતા. 36-45ના વયજૂથના 20 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 12 ટકા વધુ 32 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. 46-55ની વયજૂથના 20 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 11 ટકા વધુ 31 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. તો 56 અને તેનાથી વધુ વય ધરાવતા 23 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી છ ટકા વધુ એટલે કે 29 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. મધ્ય વર્ગના 20 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 12 ટકા વધુ 32 ટકાએ ભાજપને પસંદ કર્યું હતું.

મધ્યમ વર્ગ

વયજૂથ                 કોંગ્રેસ                  ભાજપ                   વધ/ઘટ               

18-22                  17%                    40%                      23%

23-25                 21%                    32%                      11%

26-35                 19%                    33%                   14%       

36-45                 20%                   32%                      12%

46-55                 20%                   31%                       11%

56 અને વધુ           23%                   29%                      6%

કુલ                     20%                   32%                      12%

Source: CSDS Data Unit, Delhi

વયજૂથની વોટિંગ પેટર્ન

18-22ની વયજૂથના 11 ટકા ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગના મતદાતાઓએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 33 ટકા વધારે એટલે કે 44 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. જ્યારે 23-25ની વયજૂથના 16 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 27 ટકા વધુ 43 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. 26-35ની વયજૂથના 17 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 23 ટકા વધુ એટલે કે 40 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. 36થી45ની વયજૂથના 15 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 21 ટકા વધુ એટલે કે 36 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. 46-55ની વયજૂથના 20 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 15 ટકા વધુ એટલે કે 35 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. 56 વર્ષ અને તેનાથી વધારે વયજૂથના 21 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 14 ટકા વધારે એટલે કે 35 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. ઉચ્ચ-મધ્યમ વર્ગના 17 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 21 ટકા વધુ એટલે કે 38 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા.

ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગ

વયજૂથ                 કોંગ્રેસ                  ભાજપ                   વધ/ઘટ               

18-22                  11%                    44%                      33%

23-25                 16%                    43%                      27%

26-35                 17%                    40%                      23%

36-45                 15%                    36%                      21%

46-55                 20%                   35%                      15%

56 અને વધુ           21%                    35%                      14%

કુલ                     17%                    38%                      21%

Source: CSDS Data Unit, Delhi

ક્લાસ અને કાસ્ટની વોટિંગ પેટર્ન

ગરીબ વર્ગના સવર્ણોમાંથી 13 ટકાએ કોંગ્રેસ અને 27 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યો હતો. ગરીબ વર્ગના સવર્ણમાંથી 14 ટકા વધુ વોટ ભાજપને મળ્યા હતા. ગરીબ સવર્ણોને આર્થિક આધારે દશ ટકા અનામતથી ભાજપને 2019માં વધારે ફાયદાની શક્યતાઓ છે. ગરીબ વર્ગના ઓબીસીમાંથી 15 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 13 ટકા વધુ એટલે કે 28 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. ગરીબ વર્ગના એસસીમાંથી 17 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનથી પાંચ ટકા વધારે 22 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. ગરીબ વર્ગના એસટીમાંથી 28 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી પાંચ ટકા વધુ એટલે કે 33 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. જ્યારે ગરીબ વર્ગના 41 ટકા મુસ્લિમોએ કોંગ્રેસ અને માત્ર ચાર ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. અન્ય વર્ગના ગરીબોમાંથી 19 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી બે ટકા ઓછા 17 ટકા વોટરોએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા.

ગરીબ વર્ગ

જ્ઞાતિ                           કોંગ્રેસ                          ભાજપ                                   વધ/ઘટ               

સવર્ણ                          13%                            27%                                      14%

ઓબીસી                        15%                            28%                                      13%

એસસી                         17%                            22%                                      5%

એસટી                          28%                           33%                                      5%

મુસ્લિમ                         41%                            04%                                      37%

અન્ય                           19%                            17%                                       -2%

કુલ                             20%                           24%                                      4%

Source: CSDS Data Unit, Delhi

ક્લાસ અને કાસ્ટની વોટિંગ પેટર્ન

નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના 11 ટકા સવર્ણોએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 37 ટકા વધારે એટલે કે 48 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના ઓબીસીમાંથી 15 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 22 ટકા વધારે એટલે કે 37 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના 18 ટકા એસસીએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી ચાર ટકા વધુ એટલે કે 22 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના 31 ટકા એસટીએ કોંગ્રેસ અને પાંચ ટકા વધુ એટલે કે 36 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. નિમ્ન મધ્મ વર્ગના 34 ટકા મુસ્લિમોએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 24 ટકા ઓછા એટલે કે માત્ર 10 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. અન્ય નિમ્ન વર્ગના 23 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી પાંચ ટકા ઓછા 18 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના 19 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 12 ટકા વધુ એટલે કે 31 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા.

નિમ્ન મધ્યમ વર્ગ

જ્ઞાતિ                           કોંગ્રેસ                          ભાજપ                   વધ/ઘટ               

સવર્ણ                          11%                            48%                      37%       

ઓબીસી                        15%                            37%                   22%

એસસી                         18%                            22%                      4%

એસટી                          31%                            36%                      5%

મુસ્લિમ                         34%                           10%                    -24%

અન્ય                           23%                           18%                       -5%

કુલ                             19%                            31%                       12%

Source: CSDS Data Unit, Delhi

ક્લાસ અને કાસ્ટની વોટિંગ પેટર્ન

2014માં મધ્યમ વર્ગમાં આવતા 15 ટકા સવર્ણ વોટરોએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 31 ટકા વધારે 46 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. મધ્મય વર્ગના 16 ટકા ઓબીસીએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી વધારે 17 ટકા એટલે કે 33 ટકાએ ભાજપનો વોટ આપ્યા હતા. જ્યારે મધ્યમ વર્ગના 20 ટકા એસસીએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી સાત ટકા વધારે એટલે કે 27 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. મધ્યમ વર્ગમાં આવતા 25 ટકા એસટીએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી 14 ટકા વધુ 39 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. મધ્યમ વર્ગમાં આવતા મુસ્લિમોના 22 ટકાએ કોંગ્રેસ અને તેનાથી બે ટકા વધારે 24 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. મધ્યમ વર્ગના 20 ટકાએ કોંગ્રેસ અને 32 ટકાએ ભાજપને વોટ આપ્યા હતા. બંને વચ્ચે બાર ટકાનો તફાવત હતો.

મધ્યમ વર્ગ

જ્ઞાતિ                           કોંગ્રેસ                          ભાજપ                   વધ/ઘટ               

સવર્ણ                          15%                            46%                   31%

ઓબીસી                        16%                            33%                   17%

એસસી                         20%                           27%                   7%

એસટી                          25%                           39%                      14%

મુસ્લિમ                         42%                           11%                        -31%

અન્ય                                   22%                           24%                   2%

કુલ                                     20%                           32%                      12%

Source: CSDS Data Unit, Delhi 

ક્લાસ અને કાસ્ટની વોટિંગ પેટર્ન

2014માં ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગના સવર્ણોના 13 ટકા અને ભાજપને તેનાથી 42 ટકા વધુ 55 ટકા વોટ આ વર્ગના પ્રાપ્ત થયા હતા. ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગમાં આવતા ઓબીસીના કોંગ્રેસને 14 ટકા અને ભાજપને તેનાથી 23 ટકા વધુ એટલે કે 37 ટકા વોટ ભાજપને મળ્યા હતા. ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગમાં આવતા એસસીના 17 ટકા વોટ કોંગ્રેસને અને તેનાથી આઠ ટકા વધુ 25 ટકા ભાજપને મળ્યા હતા. જ્યારે ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગમાં આવતા એસટીના 26 ટકા કોંગ્રેસને અને તેનાથી 27 ટકા વધુ એટલે કે 53 ટકા એસટી વોટ ભાજપને મળ્યા હતા. ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગમાં આવતા 27 ટકા મુસ્લિમના વોટ કોંગ્રેસને અને તેના કરતા 20 ટકા ઓછા એટલે કે માત્ર સાત ટકા વોટ ભાજપને મળ્યા હતા. જ્યારે ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગમાં આવતા અન્ય વર્ગના 31 ટકા વોટ કોંગ્રેસને અને ભાજપને માત્ર 16 ટકા વોટ મળ્યા હતા. ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગમાંથી 2014માં 17 ટકા કોંગ્રેસને અને તેનાથી 21 ટકાના વધારા સાથે 38 ટકા વોટ ભાજપને પ્રાપ્ત થયા હતા.

ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગ

જ્ઞાતિ                           કોંગ્રેસ                          ભાજપ                   વધ/ઘટ               

સવર્ણ                          13%                            55%                      42%

ઓબીસી                        14%                            37%                   23%

એસસી                         17%                            25%                   8%

એસટી                          26%                           53%                      27%

મુસ્લિમ                         27%                           07%                      - 20%

અન્ય                           31%                            16%                       - 15%

કુલ                             17%                            38%                      21%

Source: CSDS Data Unit, Delhi

આ આંકડા પરથી નિષ્કર્ષ નીકળે છે કે 2014માં ભાજપને ગરીબ, નિમ્ન, મધ્યમ અને ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગ એમ તમામ સ્તરોમાં કોંગ્રેસ કરતા વધારે વોટ મળ્યા હતા. જો કે નિમ્ન અને મધ્યમ વર્ગમાં ભાજપને કોંગ્રેસ કરતા ઘણો વધારે ટેકો મળ્યો હતો. જ્યારે સવર્ણ, ઓબીસી, એસટી વર્ગોમાં પણ ભાજપને કોંગ્રેસ કરતા વધુ સારા મત મળ્યા હતા. જો કે મુસ્લિમ અને અન્ય વર્ગોના વોટમાં ભાજપને કોંગ્રેસ કરતા ઘણાં ઓછા વોટ મળ્યા હતા.